ΕΔΑΦΟΣ ΚΑ ΑΝΘΡΑΚΑΣ

 ΕΔΑΦΟΣ ΚΑ ΑΝΘΡΑΚΑΣ

Το έδαφος αποτελεί σημαντικότατο κρίκο ανάμεσα σε παγκόσμια περιβαλλοντικά προβλήματα όπως η κλιματική αλλαγή, η διαχείριση των υδάτων και η απώλεια της βιοποικιλότητας

José Luis Rubio, Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Εταιρείας για τη Διατήρηση του Εδάφους

Έδαφος και άνθρακας 

Το έδαφος συγκρατεί διπλάσιο ποσοστό οργανικού άνθρακα σε σχέση με τη βλάστηση. Τα εδάφη της ΕΕ περιέχουν περισσότερους από 70 δισεκατομμύρια τόνους οργανικού άνθρακα ή περίπου 7% του ολικού παγκόσμιου ισοζυγίου άνθρακα. Περισσότερο από το ήμισυ του αποθηκευμένου στο έδαφος άνθρακα συγκρατείται στους τυρφώνες της Φιλανδίας, της Ιρλανδίας, της Σουηδίας και του Ηνωμένου Βασιλείου. 

Οργανική ύλη του εδάφους (SOM-ΟΥΕ)

 Η βασική ουσία για τη σχέση ανάμεσα στο έδαφος και την αποθήκευση άνθρακα είναι «η οργανική ύλη του εδάφους» (ΟΥΕ). Η  ΟΥΕ αποτελεί το άθροισμα της ζώσας και νεκρής ύλης συμπεριλαμβανομένων των φυτικών υπολειμμάτων και των μικροοργανισμών. Πρόκειται για έναν εξαιρετικά πολύτιμο πόρο που επιτελεί ουσιώδεις λειτουργίες για το περιβάλλον και την οικονομία και αυτό διότι αποτελεί ένα ολόκληρο οικοσύστημα σε μικροσκοπική κλίμακα.

Η ΟΥΕ συνιστά έναν παράγοντα που συμβάλλει σημαντικά στη γονιμότητα του εδάφους. Είναι το ελιξίριο της ζωής, ιδίως της χλωρίδας. Συντηρεί, επίσης, την δομή του εδάφους, βελτιώνοντας, ως εκ τούτου, την διείσδυση των υδάτων, μειώνοντας την εξάτμιση, αυξάνοντας την ικανότητα συγκράτησης υδάτων και αποτρέποντας την συμπύκνωση του εδάφους. Επιπρόσθετα, η οργανική ύλη του εδάφους επιταχύνει την διάσπαση των ρυπογόνων ουσιών, οι οποίες μπορούν να δεσμευτούν από τα σωματίδιά της, μειώνοντας έτσι τον κίνδυνο απορροής.

Γνωρίζετε ότι:

• το έδαφος σχηματίζεται από πετρώματα, καθώς και φυτά και ζώα σε αποσύνθεση;
• Το έδαφος και τα φυτά που αναπτύσσονται σε αυτό δεσμεύουν περίπου το 20% των παγκόσμιων εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα (CO₂)     
• Το έδαφος βοηθά αφιλοκερδώς στον καθαρισμό του νερού που πίνουμε και του αέρα που αναπνέουμε
• Σε ένα εκτάριο εδάφους μπορούν να ζήσουν έως πέντε τόνοι πανίδας
• Το καλοδιατηρημένο έδαφος μειώνει τον κίνδυνο πλημμύρων και προστατεύει τα υπόγεια αποθέματα νερού μέσω της ουδετεροποίησης ή της διήθησης των δυνητικών ρυπογόνων ουσιών

Έδαφος, φυτά, άνθρακας

 Όλα τα αναπτυσσόμενα φυτά απορροφούν, μέσω της φωτοσύνθεσης, διοξείδιο του άνθρακα (CO2) από την ατμόσφαιρα για να δημιουργήσουν την δική τους  βιομάζα. Ωστόσο, ακριβώς όπως βλέπουμε το φυτό να αναπτύσσεται πάνω από το έδαφος, μία αφανής ανάπτυξη ανάλογου μεγέθους λαμβάνει χώρα κάτω από την επιφάνεια. Οι ρίζες απελευθερώνουν, συνεχώς, διάφορες οργανικές ενώσεις μέσα στο χώμα, τροφοδοτώντας τη μικροβιακή ζωή.

Η διαδικασία αυτή αυξάνει τη βιολογική δραστηριότητα μέσα στο έδαφος, ενώ κινητοποιεί την διάσπαση της ΟΥΕ, απελευθερώνοντας κατ’ αυτόν τον τρόπο ανόργανες θρεπτικές ουσίες, τις οποίες χρειάζεται το φυτό για να αναπτυχθεί. Επιπλέον, δρα και προς την αντίθετη κατεύθυνση: μέρος του άνθρακα μεταφέρεται σε σταθερές οργανικές ενώσεις που «κλειδώνουν» τον άνθρακα και τον κρατούν μακριά από την ατμόσφαιρα για εκατοντάδες χρόνια.

 Η μείωση της οργανικής ύλης σημαίνει ότι το διοξείδιο του άνθρακα (CO2) εκπέμπεται ενώ εξαιτίας των πρακτικών διαχείρισής μας έχουν προστεθεί εξ’ ολοκλήρου ανθρωπογενείς εκπομπές.

Συνεπώς, το πώς χρησιμοποιούμε τη γη έχει μεγάλο αντίκτυπο στο πώς διαχειρίζεται το έδαφος τον άνθρακα. Είναι δε ζωτικής σημασίας το γεγονός ότι το έδαφος απελευθερώνει άνθρακα όταν οι χορτολιβαδικές εκτάσεις, οι διαχειριζόμενες δασικές εκτάσεις ή τα αυτόχθονα οικοσυστήματα μετατρέπονται σε αγρούς αμειψισποράς.

Πηγή:http://www.eea.europa.eu/el/articles/edafos